Charakterystyka/ morfologia

Renifer (Rangifer tarandus)

Systematyka
rząd: parzystokopytne (Artiodactyla)
rodzina: jeleniowate (Cervinae).
gatunek: Renifer (Rangifer tarandus)

Charakterystyka/ morfologia
Długość ciała samicy (łani) wynosi około 162-205 cm, a masa ciała od 60 do 170 kg. Natomiast samiec (byk) waży od 100 do 318 kg. Długość jego ciała wynosi od 180 do 214 cm. Wysokość w barkach obu płci dochodzi do 130 cm. Poroże renifera jest długie, osiąga nawet do 150 cm wysokości, posiada liczne odgałęzienia i występuje u obydwu płci, choć jest nieco mniejsze u samic. Różni się ono od poroża innych jeleniowatych. Jest półkoliście zakrzywione i zakończone rozgałęzieniami. Renifery co roku zrzucają poroże: samce na przełomie listopada i grudnia, samice i młode, późną zimą lub wczesną wiosną. Renifery odkładają w porożu nadmiar mikroelementów w które bogata jest ich dieta, a zrzucając je co roku, usuwają wraz z nim niepotrzebny wapń. Sierść rena jest bardzo gęsta, tworząca grzywę na dolnej krawędzi szyi, ubarwienie szarobrązowe latem, zimą szaro-białe. Przy samej skórze znajduje się solidna, wełnista warstwa sierści izolująca przed zimnem. Dzięki niej zwierzęta utrzymują właściwą temperaturę ciała. Wełniany kożuszek jest dodatkowo osłonięty długą do 7 cm sierścią po której woda spływa jak po płaszczu przeciwdeszczowym. Pysk również jest owłosiony, co zapewnia ochronę przed zimnem podczas żerowania w śniegu. Ciekawe jest to, że nawet kopyta i nos renifera są pokryte centymetrowym puchem. Nogi kończą się mocnymi, szeroko rozstawionymi racicami, ułatwiającymi poruszanie się po śniegu i bagnistym terenie. Racice renifera są bardzo szerokie, zaokrąglone po bokach, a długie i mocne raciczki dotykają ziemi podczas chodzenia, dzięki temu zwierzę nie zapada się . Renifery potrafią długo i wytrwale biegać. Większość roku spędzają na wędrówkach, zimą schodzą na południe do zalesionych okolic, na wiosnę wracają do tundry. Samice i ich potomstwo żyją stadnie, ale dorosłe samce poza okresem rui prowadzą samotny tryb życia.

Biotop/ preferencje pokarmowe
Zamieszkuje wyspy i lądy stałe obszarów biegunowych i podbiegunowych półkuli północnej. Renifer jest aktywny w dzień i w nocy, żyje w stadach stale wędrujących w poszukiwaniu żeru. W ciągu roku renifery eurazjatyckie (żyjące za kołem polarnym w Szwecji, Finlandii, Norwegii i Rosji) pokonują około 5000 km. W celu zdobycia zimą pożywienia reny wędrują na południe ku wielkim lasom iglastym, gdzie cieńsza jest warstwa śniegu, pokrywająca rośliny, którymi się żywią. W lecie, przeciwnie, wędrują ponownie na północ, gdzie zamieszkują w tundrze i gdzie jest mniejsze niebezpieczeństwo ze strony komarów i muchówek dla nowo narodzonych cieląt. Renifer jest roślinożerny zjada trawy, byliny i porosty, zwłaszcza chrobotki. Zjada też liście drzew oraz krzewów, pędy brzóz i wierzb, zioła, jagody, grzyby, czasem nawet pokarm pochodzenia zwierzęcego, takie jak jaja ptaków i ich pisklęta lub małe gryzonie. Zimą wygrzebuje spod śniegu również pączki krzewów i jagody. Potrafi strawić zamarznięty pokarm. Na brzegu morza renifer nie pogardzi wodorostami wyrzuconymi przez fale, raczkami czy martwymi rybami. Na zimę renifery gromadzą w zwisającym podgardlu zapas tłuszczu, który pomaga przetrwać tę, nawet dla renów ciężką porę, podczas której zwierzęta tracą do 25% masy ciała.

Rozwój osobniczy
W okresie godowym trwającym od września do listopada, samce przebywają w otoczeniu haremów samic. Toczą niezwykle zacięte pojedynki o samice, a wygrywa ten, który nosi ładniejsze, bardziej regularne poroże co jest oznaką dobrego stanu zdrowia. Zwycięski samiec czuwa nad bezpieczeństwem haremu i jest ojcem wszystkich przychodzących w nim na świat młodych. Ciąża trwa 227-240 dni, samica rodzi zazwyczaj 1, rzadziej 2 młode, które już po kilku godzinach potrafią chodzić (pokonują po 10 15 km dziennie) i które matka karmi mlekiem przez pół roku. Dojrzewają w wieku ok. 1,5 roku, jeśli tylko uda im się przeżyć - prawie co czwarte młode ginie zanim ukończy pierwszy miesiąc życia - pierwsza zima w stadzie wymaga od małego reniferka ogromnego wysiłku. Dojrzałość płciową samce osiągają w wieku 3 lat, samice - 18 miesięcy.

Status gatunku
Renifer nie jest zwierzęciem w pełni udomowionym przez człowieka, tak jak na przykład krowa czy świnia, ale wszechstronnie wykorzystywanym jako zwierzęta juczne, wierzchowe, pociągowe, dostarczające mięsa, mleka, skór i kości. Stada reniferów żyją w stanie dzikim, ale dwa razy do roku są spędzane do zagród: raz w celu dokonania oznakowania młodych, drugi raz w celu selekcji na ubój.

Przygotowała: Wanda Kula