Charakterystyka/ morfologia

Zając szarak (Lepus europaeus)

Systematyka
rząd: zajęczaki (Lagomorpha)
rodzina: : zającowate (Leporidae)
gatunek: Zając szarak (Lepus europaeus)

Charakterystyka/ morfologia
Długość ciała mieści się w granicach 50 -75 cm, długość ogona 7 -12 cm, masa ciała 3 -7 kg. Zając szarak charakteryzuje się bardzo długimi tylnymi kończynami i długimi, ostro zakończonymi uszami i bardzo krótkim ogonem. Jego ubarwienie jest zmienne -szarożółte, szarorude lub brązowoszare z domieszką włosów czarnych i białych. Wierzch brązowy, boki rudawe, strona brzuszna jest biała lub kremowa, spód ogona biały, końce uszu i wierzch ogona czarne. W zimie futro na grzbiecie staje się jaśniejsze dzięki domieszce białych włosów. Zając szarak może uciekać z prędkością 80 km na godzinę i jednym skokiem pokonać odległość 2,5 m. Potrafi w czasie biegu wykonywać nagłe zwroty nie zmniejszając szybkości

Biotop/ preferencje pokarmowe
Trzyma się swoich stanowisk. Osiedla się na terenach otwartych, w tym rolniczych. Unika dużych i zwartych lasów, ale można go spotkać w młodnikach, zagajnikach, na obrzeżach lasów, na łąkach i polach. Poza okresem rui prowadzi samotny tryb życia. Nie kopie nor, czasami tylko wygrzebuje dołek i wyściela go trawami, a na ogół chroni się w płytkich kotlinkach i pod krzewami. Największą aktywność wykazuje o zmierzchu. W obliczu zagrożenia nieruchomo przywiera do ziemi w zagłębieniu terenu lub rzuca się do ucieczki. Biega szybko, długimi skokami. Jest to gatunek roślinożerny. Odżywia się roślinami zielnymi, liśćmi, trawami, młodymi pędami krzewów, korzeniami, warzywami z pół uprawnych i ogrodów. Jesienią zjada najwięcej roślin oleistych i oziminy. W zimie obgryza korę z młodych drzewek.

Rozwój osobniczy
Gdy dwa zające wałczą ze sobą, to zwykle nie jest spór o rewir, ale o samicę w rui. Gdy za zajęczycą ugania się kilka samców to wdają się w zacięte walki. Stojąc na tylnich nogach , pazurami wyrywają sobie całe pęki sierści i podskakując rozdzielają kopniaki. W końcu silniejszy kryje samicę. Okres rozrodczy jest zależny od warunków klimatycznych i może trwać od stycznia do września. W ciągu roku samica daje 3 -4 mioty. Ciąża trwa 42 -44 dni. Zajęczyca przed porodem nie buduje gniazda, szuka tylko suchego, nieprzewiewnego miejsca na otwartym polu. W miocie może być od 1 do 5 młodych. To typowe zagniazdowniki. Rodzą się pokryte sierścią i z otwartymi oczami. Po kilku godzinach już biegają i rozbiegają się pojedynczo po polu. Potem każdy z nich leży nieruchomy i przycupnięty. Nie maja jeszcze własnego zapachu, więc drapieżniki ich nie zauważają. Matka wraca, aby je nakarmić 2 -3 razy dziennie. Po tygodniu młode zaczynają stopniowo jeść rośliny jako karmę dodatkową. Laktacja trwa 3 tygodnie. W tym czasie są ogromnie wrażliwe na wilgoć i podczas złej pogody wiele z nich ginie. Dojrzałość płciową zając szarak osiąga w wieku 6 -9 miesięcy. Żyje 8 -12 lat.

Status gatunku
Niegdyś pospolity, obecnie jego liczebność spada wskutek intensyfikacji rolnictwa. Jest gatunkiem łownym z okresem ochronnym. Na zające polować można od 1.11 do 31.12, a w drodze odłowu do 15.01 (rozporządzenie Ministra Środowiska z 16.03.2005 r. dotyczące okresów polowań na zwierzęta łowne).

Przygotowała: Wanda Kula